Vrijheid in de poëzie van Liu Xiaobo
Liu Xiaobo is een moderne Chinese dichter die momenteel in de gevangenis zit in zijn geboorteland vanwege zijn betrokkenheid bij organisaties en activiteiten bij het nastreven van mensenrechten. In de volgende interpretatie wordt zijn gedicht 'A Small Rat in Prison' nader bekeken. Omdat er qua geluid veel verloren kan gaan in gedichten door vertaling, zal dit artikel zich richten op de betekenissen en thema's achter de woorden van Liu, in plaats van op de meer technische poëtische aspecten.

Een kleine rat in de gevangenis
voor kleine Xia

Een kleine rat passeert de ijzeren staven
loopt heen en weer op de vensterbank
de afbladderende muren houden hem in de gaten
de met bloed gevulde muggen houden hem in de gaten
hij haalt zelfs de maan uit de lucht,
zilver
schaduw werpt neer
schoonheid, alsof tijdens de vlucht

een zeer gentryman de rat vanavond
eet of drinkt niet en maalt zijn tanden niet
terwijl hij staart met zijn sluwe heldere ogen,
slenteren in het maanlicht

Copyright © 2009 door Liu Xiaobo. Engelse vertaling copyright © 2009 door Jeffery Yang. Alle rechten voorbehouden.

Vrijheid. Wat is het? Wie heeft het Hoe kun je het ophalen? Deze vragen zijn in veel gedichten gesteld (en soms beantwoord). In "A Small Rat in Prison" van Liu Xiaobo zullen we drie soorten vrijheid bekijken: fysiek, emotioneel en spiritueel.

Fysieke vrijheid
Een man in de gevangenis is niet gratis. Fysiek niet. Onze kennis van de dichter en zijn huidige situatie brengen ons er vanaf het allereerste begin toe om de gevangenis te beschouwen als een kader met betrekking tot het gedicht. De titel dwingt dit af en plaatst het onderwerp 'in de gevangenis' voordat we zelfs de eerste regel lezen. Vervolgens wordt de "rat" beschreven als pacing, precies wat een gekooid dier zou doen. Zo omringt Liu zijn lezers vanaf het begin met de gedachte, het gevoel en de woorden van iemand of iets dat gevangen zit.

Emotionele vrijheid
Je kunt het lichaam opsluiten, maar je kunt de geest niet opsluiten. Hoewel de wereld van een gevangene beperkt is, reiken zijn of haar gedachten ver voorbij alle fysieke grenzen. Liu's "rat" begint met ijsberen, alsof gevangen, maar verschillende lijnen later "trekt hij zelfs de maan uit de lucht". Niet langer beperkt door de "ijzeren staven", is het onderwerp voorbij de aarde naar de maan gesprongen en heeft het niet alleen bereikt, maar ook met hem teruggetrokken, bijna alsof hij het zelf gevangen hield. Plots is de machtsverhoudingen verschoven en wordt de gevangene de bewaker. De maan wekt gevoelens van schoonheid op in de spreker en roept gedachten op van vlucht (die zowel kunnen verwijzen naar de handeling van het vliegen, als de handeling van vluchten of ontsnappen). De ijzeren staven staan ​​machteloos om de verbeelding van de spreker, de sprongen en vlucht van zijn gedachten, de kracht van zijn emoties te stoppen.

Spirituele vrijheid
Net als bij emotie, kan iemand niet eenvoudig de geest van een ander samen met zijn lichaam opsluiten. In het gedicht van Liu heeft de "rat", hoewel niet fysiek vrij, bepaalde emotionele vrijheden. Dit stelt hem in het bezit van zijn eigen spirituele vrijheid, waaraan hij kracht ontleent. Hoewel hij begint met door de tralies te ijsberen, ontsnapt hij in de schoonheid van de maan. In de laatste strofe wordt de 'rat' beschreven als 'gentryman' - een wezenlijk beschaafd en verfijnd wezen in plaats van een primitieve crimineel. De 'rat' steekt boven de situatie uit, 'knarst niet zijn tanden' in woede, maar staart moedig terug naar degenen die naar hem staren. Hij gaat van "heen en weer lopen" in het begin tot nu "wandelen in het maanlicht". Hij maakt zich geen zorgen, zelfs nonchalant, en pronkt dit met zijn ontvoerders. Misschien hebben ze zijn lichaam in de gevangenis, maar zijn ziel baadt in maanlicht.

Metaforen
Waarom denk je dat Liu een rat koos als onderwerp van zijn gedicht? Omdat het in een gevangenis plaatsvindt en gevangenissen bekend staan ​​om hun rattenpopulaties? Ja, gedeeltelijk. Maar heeft hij het echt alleen over een rat? Het is mogelijk dat de dichter, momenteel een gevangene, zichzelf ziet als een soort rat. Ratten worden vaak beschouwd als vuile, ongewenste wezens, maar ook voor criminelen (of degenen die als zodanig zijn gelabeld). Een rat is klein en machteloos in vergelijking met grotere, sterkere roofdieren en niet effectief tegen ijzeren staven of stenen muren. Deze negatieve connotaties helpen de somberheid van het begin van het gedicht. De rat loopt. De afbladderende muren kijken naar hem (zijn het echt muren?) De met bloed gevulde muggen houden hem in de gaten (wezens doordrenkt met het bloed van anderen - kunnen ze meer dan alleen insecten betekenen?). Maar wat gebeurt er daarna? Buigt hij voor zijn rattenaard en wordt hij slordig en laag? Nee. In plaats van te vallen, staat hij op en wordt hij in een prachtige zilveren schaduw geworpen. In de tweede strofe wordt hij een heer met onberispelijke manieren. Nu kijkt hij regelrecht terug naar die vervellende muren, die met bloed gevulde muggen, "starend met zijn sluwe heldere ogen". Plots is de rat mooi, welgemanierd, slim. Het gevoel van verslagenheid verschuift vanaf het begin naar triomf. Geen fysieke triomf, omdat hij zich nog steeds in de gevangenis bevindt, maar een emotionele en spirituele, terwijl hij 'door het maanlicht slentert'.

Video-Instructies: Hagar Peeters - Ze is verschrompeld tot bezoekuur (Maart 2024).